ارزیابی رویکرد شهر بوم‌مبنا براساس توسعۀ پایدار به روش تحلیل ارزیابی یکپارچۀ محیطی (IEA)

بیان مسئله:این مقاله با مروری بر ادبیات مربوط به بوم‌ساخت و توسعة پایدار، روند تاریخی برنامه‌ریزی بوم‌ساختی، روش‌های ارزیابی بوم‌ساخت پایدار شهری، معیارها و شاخص‌های آن را به ‌ویژه در ایران بررسی می‌کند؛ زیرا مبانی تئوریک این مباحث در ایران کمتر شناخته شده است. مطالعات یکپارچة ارزیابی محیط زیست، رویکردی کاملاً جدید، پویا و نظام‌مند است که شهر و محیط زیست را در یک چرخة متقابل بوم‌شناختی می‌‌بیند و با مددجستن از مدل‌های ارزیابی سیستماتیک بوم‌ساختی و تعیین شاخص‌هایی کاربردی و بومی‌سازی‌شده مطابق با هر ناحیه به مطالعه و تحلیل آن می‌پردازد. در این مقاله سعی شده ضمن شناخت مشکلات محیط زیست شهری، نقش مدیریت شهری در حل مشکلات آن در عرصه‌های بوم‌شناسی شهری بررسی و اصول روش‌شناختی و نظری در این زمینه تبیین شود؛ همچنین روند ایجاد این ساختار مطالعاتی که نشان‌دهندة اهمیت ارتباط منطقی و متقابل بین رویکردهای بوم‌شناختی، بوم‌ساخت‌های شهری و فعالیت‌های بشری بوده تشریح ‌شود. اهداف:1. شناخت مشکلات محیط زیست شهری و خصایص هریک از آنها؛ 2. تعیین نقش مدیریت شهری در حل مشکلات محیط زیست در عرصه‌های بوم‌شناسی شهری؛ 3. بومی‌سازی چارچوب مفهومی یکپارچه در ارتباط با اعمال مدیریت شهری براساس شناخت شاخص‌های محیط زیست. روش تحقیق: روش تحقیق به ‌کاررفته در این مقاله بر دو روش مبتنی است: تحلیل ارزیابی یکپارچة محیطی (IEA) به منظور آگاهی از مشکلات زیست‌محیطی و علل و نتایج آنها در واقع روند ایجاد شاخص‌های زیست‌محیطی را تحلیل می‌کند و چارچوب تحلیلی آن (DPSIR) است که در مقیاس فضایی‌ـ زمانی به شناسایی مسائل کنونی دارای اولویت محیط زیست و تحلیل تغییرات آن می‌پردازد. نوع تحقیق، تحلیلی‌ـ اکتشافی و ماهیت و روش آن کیفی است که سعی شده استنتاجات لازم از طریق تحلیل محتوا و بررسی کتابخانه‌ای اسناد و مدارک و سپس روش تطبیقی انجام پذیرد. نتیجه‌گیری:یافته‌های این مقاله نشان می‌‌دهد که نظارت نزدیک و ارزیابی اثرات فعالیت‌های انسانی بر محیط زیست و بوم‌ساخت وابسته به آن، مسئله‌ای اساسی است. از آنجا که روش‌ها و شاخص‌های مختلفی برای ارزیابی بوم‌ساخت پایدار شهری وجود دارد، در نتیجه تلاش برای توسعة یک بوم‌ساخت شهری در سطح میکرو که دقیق، جامع و در قالب یک چارچوب مفهومی باشد ضروری به نظر می‌رسد. این چارچوب باید توانایی تجمیع با ابزارهای ارزیابی مقیاس بزرگ‌تر را داشته باشد.